Achter het schermpje van je smartphone schuilt een nogal verontrustend verhaal. Of beter gezegd: een serie verhalen vol oneerlijke en vervuilende praktijken. Zo hangt de winning van de belangrijkste mineralen in mobieltjes – goud, tin, tantaal en kobalt – aan elkaar van gewapende conflicten, uitbuiting en kinderarbeid. Ook het milieu en smartphones gaan slecht samen. Mijnen verminken landschappen en lekken chemicaliën. Ook zorgt de productieketen voor een gigantische broeikasgasuitstoot. Het European Environmental Bureau becijferde dat smartphones de grootste klimaatimpact hebben van alle elektronica.

Greenpeace onderzocht hoe smartphonefabrikanten scoren op duurzaamheid. Van de grote merken kregen alleen Apple, Dell en HP een voldoende. Het Nederlandse Fairphone kwam als beste uit de bus. Fairphone doet er alles aan om eerlijke en duurzame mobieltjes te maken. Ook zet het bedrijf in op extra levensduur. Fairphones bestaan uit losse bouwstenen die je makkelijk kunt vervangen. Dat maakt repareren aantrekkelijker.

Een langere levensduur is een belangrijke stap op weg naar duurzamere smartphones. Als alle Europeanen een jaar langer met hun mobiel zouden doen, scheelt dat volgens het European Environmental Bureau net zo veel CO2-uitstoot als een miljoen auto’s van de weg halen. In Nederland organiseert de Repair Café Foundation bijeenkomsten waar apparatuur gratis gemaakt wordt.

Tot slot moet de recycling beter. Closing the Loop probeert de productie- en afvalketen van smartphones circulair te maken. Het Nederlandse initiatief geeft een tweede leven aan grondstoffen in afgedankte mobieltjes, waarvan er zo’n drie miljoen in Nederland rondslingeren. Van het goud in die telefoons kun je 15.000 gouden ringen maken, blijkt uit onderzoek van Milieu Centraal. Gelukkig zijn er mensen die dat echt doen. De dames van NoWa (thisisnowa.com) en Mara & Villosa (maravillosa.nl) maken met goud uit oude telefoons prachtige sieraden. Zo krijgt dit donkere verhaal toch nog een glansje.