Stelling:
‘Bomen planten is dé oplossing tegen klimaatverandering’ Tekst: Jolenta Weijers
De slimste manier om de opwarming van de aarde te stoppen? Plant wereldwijd een biljoen nieuwe bomen. Althans, dat zeggen Zwitserse wetenschappers. Maar hebben ze gelijk?
Gert-Jan Nabuurs
Hoogleraar Europees bos, Wageningen University & Research
“Een biljoen bomen is absoluut niet realistisch”
“Om een biljoen bomen te planten, heb je ongeveer het oppervlak van de Verenigde Staten nodig. Dat is absoluut niet realistisch. Maar extra bos en duurzaam beheer zijn wel nodig om klimaatverandering tegen te gaan.
Het huidige areaal bos in de Europese Unie legt ruim twaalf procent van onze eigen CO2-uitstoot vast. Met twintig tot dertig miljoen hectare nieuw bos én duurzaam beheer van bestaand bos kun je dat percentage – als alles meezit – omhoog brengen naar ruim twintig procent. Dat haal je niet van de ene op de andere dag, want het kost bomen jaren om tot volle wasdom te komen. Maar álles wat je doet kost tijd.
Mijn angst is dat we gaan denken: we planten wat bomen en dan komt het wel goed met het klimaat. Dus dat die biljoen bomen een excuus vormen om verder niets te doen. Investeren in nieuw bos en ontbossing stoppen is wel nodig, maar CO2-uitstoot beperken heeft de hoogste prioriteit. Dus moeten we minder fossiele brandstoffen gebruiken, overstappen op duurzame energie en duurzaam gedrag stimuleren.”
Merien ten Houten
Oprichter van deelautobedrijf Amber
“Om echt iets te bereiken, moeten we ons gedrag veranderen”
“Bomen zijn fijn, want ze halen broeikasgas uit de atmosfeer. Als je veel nieuwe bomen plant, dring je bovendien de woestijn terug, bevorder je de biodiversiteit en verbeter je het leefklimaat voor mens en dier. En bomen planten is goedkoper dan CO2 opslaan. Met nieuwe bomen herstellen we veel van de schade die de mens in de afgelopen anderhalve eeuw heeft veroorzaakt. “
“Ik ben er dus voor om zo veel mogelijk aan te planten, maar bomen vormen niet dé oplossing voor het klimaatprobleem. Om echt iets te bereiken, moeten we ons gedrag veranderen. Namelijk: veel minder fossiele brandstoffen gebruiken. We kunnen niet op de huidige voet blijven leven, zeker als je bedenkt dat de consumptie wereldwijd toeneemt. En dat mensen elders op de wereld evenveel welvaart willen als wij, is natuurlijk terecht. “
“Een stap terugdoen is lastig, want we willen geen luxe en comfort inleveren. Of stoppen met vliegen. Maar dat hoeft ook lang niet altijd. In een goed geïsoleerd huis woon je net zo prettig en je hoeft geen auto te bezitten om van A naar B te komen. Als technologie-optimist geloof ik rotsvast in alternatieve energie en in de deeleconomie.”
Suzanne Valkman
Bossenexpert van het Wereld Natuur Fonds
“Je kunt beter stoppen met kappen”
“Natuurlijk wil WWF meer bomen. Graag zelfs! Maar als het gaat om de opslag van CO2, kun je beter stoppen met het kappen van de bossen die er nog staan. Aan eenzijdige eucalyptusplantages neerzetten, heb je niet veel als het gaat om biodiversiteit.
Wij geloven dat je breder moet kijken en dat je complete landschappen moet beschermen en herstellen. Dat betekent ook werken aan bodemherstel, waterhuishouding en rekening houden met de mensen die in een gebied wonen. Zo doe je iets goeds voor de biodiversiteit op langere termijn.
Meer biodiversiteit betekent meer verschillende dieren, die allemaal hun eigen functie hebben. Die het bos helpen groeien, omdat ze zaden eten en verspreiden. En meer bomen, dat is weer goed tegen klimaatverandering.
Daarnaast moeten we écht toe naar een andere manier van consumeren. Landbouw en landgebruik zorgen voor een kwart van de CO2-uitstoot; industrie en consumenten nemen driekwart voor hun rekening. We moeten op alle knoppen tegelijk drukken: minder vlees gaan eten, de overgebleven natuur beschermen en een circulaire economie ontwikkelen.
Frits Mohren
Hoogleraar bosecologie en bosbeheer, Wageningen University & Research.
“Het ideaalplaatje bestaat alleen in de plantenhemel”
“De gedachte dat je bomen gebruikt om CO2 uit de atmosfeer te halen is heel logisch. Het klimaatprobleem is immers voor een kwart veroorzaakt door ontbossing in het verleden. En bomen zijn de eenvoudigste CO2-slurpers; daar hoef je verder niets voor te doen.”
“Ik beschouw het Zwitserse onderzoek vooral als interessante rekensom om erachter te komen hoeveel nieuw bos je nodig hebt om de CO2-uitstoot terug te dringen. Uiteindelijk overschatten de Zwitsers de mogelijkheden. Veel grond wordt immers al op een andere manier gebruikt, bijvoorbeeld voor landbouw en veeteelt. En we moeten ook eten, dus op die plekken kun je geen bomen neerzetten. Verder zijn water en voedingsstoffen lang niet overal voldoende voorhanden. Het ideaalplaatje bestaat alleen in de plantenhemel.”
“Dat neemt niet weg dat we alles op alles moeten zetten om groei in bebossing te realiseren. Al die extra bomen zijn een belangrijk deel van de oplossing voor het klimaatprobleem en beschermen de biodiversiteit. Het is een oplossing voor de langere termijn, al kun je wel degelijk een snelle start maken. Maar ook de ultieme oplossing – het gebruik van fossiele brandstoffen terugdringen – kost veel tijd. Onze maatschappij is immers nog helemaal op fossiel ingericht.”