Tekst: Jaap Backx
In sommige zonnebrandproducten zitten milieubelastende ingrediënten. Wanneer die tijdens het zwemmen in zee belanden, brengen ze schade toe aan het onderwaterleven en koraal. Dat heeft recent onderzoek van Wageningen Marine Research in opdracht van het Wereld Natuur Fonds nógmaals aangetoond. De bekendste boosdoeners zijn de chemische uv-filters oxybenzone en octinoxaat. Experts waarschuwen trouwens ook voor de mogelijke gezondheidsrisico’s van zulke filters. Dubbel uitkijken dus.
Koraal heeft zeker niet alleen last van schadelijke zonnefilters. Ook klimaatverandering, overbevissing en andere soorten van vervuiling bedreigen het rif. Het is lastig te zeggen hoe groot het aandeel van zonnebrandproducten precies is, maar wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat ze een serieus probleem vormen.
Meerdere studies laten zien dat oxybenzone & co al in heel kleine hoeveelheden een verstorend effect hebben op de ontwikkeling en de gezondheid van het rif. Ook versnellen ze koraalverbleking en oxybenzone maakt koraalriffen gevoeliger voor de effecten van klimaatverandering. Volgens experts zou met de huidige kennis alleen al uit voorzorg een verbod moeten komen op schadelijke zonneproducten.
De positieve kant van dit verhaal is dat zonnebescherming een bedreiging van het koraal is waarop je als individu direct invloed hebt. 100 procent verantwoorde zonnebrandproducten bestaan helaas niet, maar je kunt wel degelijk een verschil maken. Een paar tips.
Laat producten met octinoxaat (ook wel octylmethoxycinnamaat) en oxybenzon (ook wel benzofenon-3) sowieso links liggen. Dat geldt ook voor producten met een beschermingsfactor hoger dan 50. Over het algemeen lijken minerale uv-filters als zink en titanium het veiligst voor het milieu. Kies altijd voor ‘non-nano’-varianten.
Zo’n spray spuit vaak alle kanten uit, waardoor veel van het product rechtstreeks het water inspoelt. En ga pas een half uur na insmeren het water in. Dan spoelt de crème minder snel van je lichaam.
Bescherm je huid met een shirt, hoedje of parasol en trek tijdens het zwemmen uv-werende kleding aan. Draag je als vrouw een bikini, dan smeer je zo’n 85 procent van je lichaam in. Met een shirt breng je dat terug tot 50 procent.
De opstapeling van wetenschappelijk bewijs heeft overheden in koraalrijke regio’s aangezet tot actie. Zo heeft het parlement van Hawaii een motie aangenomen die het gebruik van schadelijke zonnebrandproducten verbiedt. Ook Bonaire heeft zo’n motie aangenomen en eilandstaat Palau heeft het verbod al in de wet vastgelegd. Maar hoe belangrijk ook, met een (regionaal) verbod ben je er niet. Een wet moet immers gehandhaafd worden en een ‘sunscreen-politie’ is duur.
Bewustwording is daarom cruciaal. Zeker omdat de meeste consumenten zich van geen kwaad bewust zijn. In veel koraalrijke gebieden zijn er campagnes die toeristen informeren hoe ze kunnen smeren zonder vervelende milieugevolgen. Sommige organisaties gaan nog een stapje verder. In Mexico zorgen touroperators ervoor dat hun gasten alleen biologisch afbreekbare crèmes gebruiken. En in sommige regio’s mag je alleen mee op excursies als je verantwoorde zonbescherming bij je hebt. Ook op Bonaire verkopen steeds meer duikscholen duurzame zonnebrandproducten.
De zonnebrand-industrie laat twee gezichten zien. Enerzijds is de ontwikkeling van zonnefilters volop in gang en er komen steeds nieuwe, vaak duurzamere producten op de markt. Maar er is ook verzet tegen een verbod op dubieuze filters en er zijn foute fabrikanten die mensen misleiden met termen als 'koraalvriendelijk' of 'duurzaam', zelfs als ze oxybenzone gebruiken. Deze claims zijn niet beschermd, dus iedereen kan dit op zijn verpakking zetten. Als zonneaanbidder met hart voor de oceaan moet je daarom zelf goed uitkijken.
Deze merken doen het goed en zijn te bestellen in de WWF-webshop
