Zinzi Stasse (33) is projectleider bij het Amsterdamse stadsdeel Nieuw-West. Met Zero Mica wil ze Plein 40-44 plasticvrij maken.

‘Zero mica betekent in het Marokkaans letterlijk “nul plastic”. Plein 40-45 in Amsterdam heeft al twintig jaar overlast van zwerfafval. In deze buurt woont een grote Marokkaanse gemeenschap en de marktkooplieden zijn ook voornamelijk Marokkaans. Het project heeft Marokko als voorbeeld, omdat daar plastic tasjes verboden zijn. In Nederland kan dat bij wet nog niet.

Het plasticprobleem op het plein heeft verschillende oorzaken. Er is een drukbezochte markt met zelfbediening: bezoekers kunnen zelf plastic tasjes pakken en hun groente en fruit daarin doen. Daarnaast zijn er veel textielkraampjes waar klanten een sjaaltje of shirtje uit de plastic verpakking halen voor ze het kopen.

Verder staat op het plein altijd veel wind, dat is ook een grote boosdoener. Het is dus niet zo dat mensen hun omgeving bewust vervuilen. Als er even een tasje uit hun handen glipt, waait dat zo weg.’

Hoe pakken jullie het plasticprobleem aan?

‘Afgelopen november hebben we een testweek georganiseerd om bewustwording bij de marktkooplui en het publiek te creëren. De foodtrucks kregen een week lang biologisch afbreekbare bakjes en de textielkooplieden prullenbakken. Ook waren er afbreekbare tasjes beschikbaar en herbruikbare shoppers.

Metingen wezen uit dat de actie heeft bijgedragen aan het verminderen van plastic afval. Alleen is het een paar maanden later weer business as usual. Bij onze volgende themaweek willen we de mensen uit de buurt nadrukkelijker betrekken en ons richten op de bezoekers met de boodschap: neem je eigen tasjes van huis mee.

Binnenkort gaan we ook met de marktmeesters en juristen van de gemeente om de tafel om te zien wat nog meer mogelijk is op het gebied van wet- en regelgeving.’

‘Lizzeep is mijn zelfgemaakte zeep. Als je vloeibare zeep gebruikt, houd je een plastic flesje over. Bij zeep in blokvorm heb je dat niet. Natuurlijk zit sommige blokzeep in een plastic verpakking, maar dat doe ik niet. Ik was al een tijdje WWF-Ranger en wilde graag in actie komen voor het milieu. Toen kwam mama op het idee om zeep te maken. Alles wat ik verdien, doneer ik aan WWF. In totaal is dat al 700 euro! Met Lizzeep help ik de aarde op twee manieren: ik zorg dat er minder plastic afval komt en het levert geld op waarmee het Wereld Natuur Fonds goede dingen kan doen.’

Hoe doe je dat, zelf zeep maken?

‘Je kunt de zeep helemaal zelf maken of gietzeep gebruiken. Gietzeep kun je gewoon kopen in blokken. Die blokken snijd je in stukjes en die laat je smelten in een pan. Vervolgens kun je er allerlei geurtjes en kleurtjes bij doen. Voor sommige zeepjes heb ik kruiden uit de tuin van oma gehaald, zoals rozemarijn en munt. Met malletjes kun je zelf de vorm van de zeepjes bepalen. Ik vind mijn vruchten- en rozenvormpjes het leukst. Tot nu toe verkoop ik mijn zeepjes vooral via familie, maar mensen kunnen ze ook bestellen via lizzeep.nl.’

Het komt oorspronkelijk uit Zweden en betekent “hardlopend afval oprapen”. In 2019 gaf ik voor zestien mensen mijn eerste Plog it Up-clinic in mijn eigen wijk in Bilthoven. We verzamelden wel zestig kilo zwerfafval. De keren erna deden er ook wandelaars mee, dat heet ‘plandelen’. Aan Plog it Up De Bilt doen nu zo’n honderd mensen mee.’

Waarom vinden mensen ploggen leuk om te doen?

‘Ik vergelijk het soms met paaseitjes zoeken. Als je eenmaal iets hebt opgepakt, ga je snel op zoek naar het volgende stukje afval. Het grappige is dat mensen soms teleurgesteld zijn als er weinig te rapen is.

Ploggen is niet alleen goed voor de leefomgeving, het is ook gezond. Bukken doen we met een squat- of een lunge-beweging. Zo wordt oprapen een extra work-out.

Door corona heb ik het afgelopen jaar weinig groepsclinics kunnen doen, maar ik verhuur regelmatig plogpakketten. Dan kunnen mensen er met grijper en handschoenen zelf op uit.’

Ontdek alles over de Plog it Up-clinics van Anke

Jacco Mokveld (55) is directeur van leer-werkbedrijf De Bolder op Texel. Omdat hij en zijn collega’s graag een stapje duurzamer willen, zijn ze overgestapt op het plasticvrij verpakken van gewassen horecalinnen.

‘Voor Texelse begrippen zijn wij een grote organisatie en we vonden het nodig om onze ecologische footprint te verkleinen. Wij hebben onder meer een houtbewerkingsafdeling en een wasserij voor horecalinnen. Daar komt behoorlijk wat stroom en gas aan te pas.

Dat kan duurzamer, vonden we. We hebben ons zonnepanelenpark uitgebreid en een oplaadstation geplaatst voor ons wagenpark, dat we langzaam gaan vervangen door elektrische voertuigen.’

Jullie hebben ook het plastic aangepakt

‘Ja, we hebben alle medewerkers een herbruikbare drinkfles gegeven. Ook in het proces van het aan- en afleveren van de was gaat veel plastic om. Veel hotels gebruiken in plastic gesealde linnengoedpakketjes, waarmee gasten zelf hun bed opmaken.

Texel heeft 45.000 toeristische slaapplekken en zo’n dertig procent van het beddengoed wassen wij. Sinds vorig jaar bieden wij onze klanten gratis herbruikbare waszakken aan. Hierdoor hoeven we het linnen niet meer in aparte plastic zakjes te doen. Dat scheelt op jaarbasis een enorme berg plastic.

In de wasserij zitten we nog wel met een ander groot duurzaamheidsvraagstuk. We hebben vier grote machines waarin de natte lakens gedroogd, gestreken en opgevouwen worden. Die werken op gas. De uitdaging voor de komende jaren is om te zorgen we die machines op een duurzame energiebron kunnen laten draaien.’