Steven Adolf
Journalist, schrijver van twee boeken over tonijn en adviseur duurzame visserij

‘Je kunt nog steeds tonijn eten, maar het is goed te weten welke. Sommige soorten worden overbevist en bedreigd. Zoals de geelvintonijn uit de Indische Oceaan. De populaties van andere soorten, zoals de gestreepte tonijn die in de meeste blikjes zit, verkeren over het algemeen in goede gezondheid. Het gaat erom wat voor tonijn het is, waar hij vandaan komt en hoe hij wordt gevangen. Zo zijn lokvlotten omstreden vanwege de bijvangst van babytonijn en bedreigde zeedieren. De meeste mensen denken dan aan visserij met schadelijke ringnetten, maar ook de hengelvisserij gebruikt lokvlotten.

De beste garantie voor duurzame tonijn is nog altijd het MSC-keurmerk. Steeds meer supermarkten verkopen het. Daarnaast is goed tonijnvisserijbeleid nodig. Daarvoor hebben we zogeheten RFMO’s, Regional Fisheries Management Organisations. Ze werken ontzettend traag, vooral als het gaat om vangstbeperkingen, maar er zijn wel degelijk successen. Zoals met de spectaculaire blauwvintonijn. Die stond tien jaar geleden op het punt te verdwijnen, maar zwemt nu weer volop rond.’

Dos Winkel
Oprichter en voorzitter van de Sea First Foundation, een stichting die oceanen wil beschermen via educatie

‘Eigenlijk kun je met goed fatsoen helemáál geen vis meer eten. Vissen – dus ook tonijn – helpen in belangrijke mate de verzuring van de oceanen tegen te gaan. Eigenlijk is elke vis die je eet een aanslag op de gezondheid van de zee. In geval van tonijn heb je dan ook nog veel bijvangst van bedreigde diersoorten. Behalve als je vist met een hengel, maar dat gebeurt bijna altijd door een soort slaven. Roofvissen als tonijn zorgen bovendien voor ecologisch evenwicht. Ze jagen bijvoorbeeld de visjes naar de oppervlakte waar zeevogels zich mee voeden. Doordat tonijn zo zwaar wordt bevist, gaan jaarlijks miljoenen zeevogels dood van de honger.

Daar komt bij dat vis helemaal niet zo gezond is als we denken. Er zit zo veel gif in dat je al gezondheidsklachten kunt krijgen als je twee keer per week sushi eet. Kweekvis is niet de oplossing, want om die te voeden, vangen we elk jaar 35 miljard kilo wilde vis. Wél een oplossing is nep-vis van soja. Of vis uit het laboratorium: tonijnsteak uit stamcellen. Over twintig jaar is dat heel gewoon.’

Bart van Olphen
Chef-kok, kookboekenschrijver en oprichter van Fish Tales, een merk dat alleen gecertificeerde vis verkoopt

‘Ja, je kunt nog tonijn eten. Maar let wel op wat je koopt. In maart 2019 zat nog steeds in 93 van de 100 blikjes in de Nederlandse supermarkt tonijn die niet duurzaam was gevangen. Ongeveer 7% van de tonijn in blik had het MSC-keurmerk. Maar al is daarbij sprake van minder bijvangst, we hebben het nog steeds over schadelijke visserij met ringnetten. Alleen MSC-tonijn die met hengel en lijn is gevangen – dat moet op het blikje staan – is echt duurzaam. Zo’n blikje is 60 tot 80 cent duurder dan tonijn zonder keurmerk.

In Nederland beslaat deze vis slechts 3% van de markt. Er is dus nog veel te doen. Zeker als je bedenkt dat we het dan alleen over marine biologie hebben. Neem je ook mensenrechten in ogenschouw, dan moet je nog meer stappen zetten. De omstandigheden in sommige Aziatische bedrijven zijn zo slecht dat je eigenlijk van slavernij moet spreken. In Nederland eten we vooral gestreepte tonijn uit blik. Die is prima herleidbaar. Bij verse vis, dus zonder verpakking, is controle van de herkomst heel lastig.’

Nico Rosendaal
Mede-eigenaar van Heeren van de Vis, een bedrijf dat vis verkoopt op Nederlandse markten

‘Tonijn die wordt overbevist en waarbij schildpadden en haaien verloren gaan, heeft zogezegd een bittere bijsmaak. Maar als hij op de juiste manier is gevangen, kun je nog best tonijn eten. Zo wordt in de ondiepe wateren bij de Malediven tonijn gevangen met hengels. Dat is kleinschaliger en er is geen bijvangst. Wij hadden de etikettering van vis als een van de eerste marktkooplui op orde. Ik vind duurzaamheid belangrijk, want ik wil het niet op mijn geweten hebben om het laatste visje uit de Noordzee te verkopen.

Toch ligt bij ons ook vis van de rode lijst in de vitrine. Consumenten letten erg op de prijs en ik dus ook. Ik kan moeilijk tegen mijn klanten zeggen: “Ik kon deze week geen duurzame tonijn inkopen, dus verzin maar iets anders voor je etentje met vrienden.” Zo’n klant loopt naar de concurrent. En ja, ons bedrijf heeft toch 35 mensen in dienst. Wat ik wel doe, is mensen zo veel mogelijk informatie geven. Uitleggen waarom ze beter die duurzame vis kunnen kopen. Want veel consumenten zijn zich helemaal niet bewust van het probleem.’