De afgelopen vijftig jaar zijn we mondiaal twee keer zo veel vis gaan eten. En de consumptie groeit nog steeds. Met als gevolg dat veel vispopulaties op het punt van bezwijken staan of al bezweken zijn. Mede door intensieve visserij dreigen de ooit zo rijke oceanen te veranderen in een lege, blauwe woestenij. Dat heeft dramatische gevolgen voor de voedselzekerheid van honderden miljoenen mensen – vooral in arme landen. Ook voor zeevogels, zeeschildpadden, dolfijnen en walvissen vormen de teruglopende visaantallen een bedreiging. De conclusie is helder als water: de zeeën en oceanen kunnen ons niet langer op de huidige manier van vis blijven voorzien.

Wereldwijd wordt 30 procent van de visbestanden overbevist. Dat wil zeggen: er wordt meer uitgehaald dan dat erbij komt. Dat geldt ook voor veel gegeten soorten als kabeljauw en zeebaars. Voor 60 procent van alle soorten zit de visserij aan het maximum van wat de natuur nog aankan. Om tegenvallende opbrengsten van instortende populaties te compenseren, richten vissers zich op andere soorten. Kort gezegd: we bevinden ons in een neerwaartse spiraal. Overstappen op kweekvis is helaas niet altijd een duurzame oplossing. Want los van antibioticagebruik worden populaire kweekcarnivoren als zalm vaak gevoerd met vis uit het wild.

Ruim een derde van alle vis die we in Nederland kopen heeft een keurmerk voor duurzamere visserij (MSC) of duurzamere kweek (ASC). In supermarkten is dat aandeel ruim 70 procent, viswinkels en restaurants blijven helaas achter. WWF maakt zich er sterk voor om niet-duurzame visserij de wereld uit te helpen. Het doel: halvering van niet-duurzame visserij in 2030. Alleen door goed beheer kan op zo’n manier gevist worden dat populaties in evenwicht blijven en ecosystemen gezond. De kern van duurzame visserij is dat het leven in zee zo min mogelijk wordt aantast en dat het niet bijdraagt aan overbevissing. Daarvoor zijn maatregelen nodig als vangstbeperkingen, het verminderen van bijvangst en het beschermen van voedsel- en paaigebieden. Die aanpak werkt. Er zijn verschillende voorbeelden van overbeviste vissoorten die zich na beschermende maatregelen hebben hersteld.

Een andere hoopgevende ontwikkeling is de opkomst van plantaardige alternatieven in restaurants en supermarkten. Na de rookworst en gehaktballetjes is het de beurt aan visvervangers. Er is van alles te koop: van visvrije tonijn en vegan visnuggets tot sushi met plantaardige zalm en kaviaar van zeewier. Of het lekker is? De bekende food trendwatcher Anneke Ammerlaan is positief verrast, zo vertelde ze in een interview. ‘Veel smaken zijn ongelooflijk goed.’