‘Mijn liefde voor de natuur is me met de paplepel ingegoten. Mijn vader had in Rotterdam een volkstuintje waar ik vaak mee naartoe ging. Op mijn achtste oogstte ik daar mijn eerste sla. Later heb ik dertig jaar een botanische tuin gehad die toegankelijk was voor publiek. Liefde voor de natuur moet je als kind toch een beetje meekrijgen. Daarom heb ik me na mijn pensioen aangesloten bij Grootouders voor het Klimaat. Ik weet het nodige van politiek en ecologie. Dus ik dacht: hier kan ik iets wezenlijks bijdragen aan natuurbehoud. Ik heb zelf acht kleinkinderen en maak me ernstige zorgen over wat zij voor een toekomst zullen hebben. Ik lig daar ‘s nachts echt wakker van.’

Hoe ziet u die toekomst voor zich?

‘Ik ben somber, want de mens put de aarde uit. We hebben mondiale elites die geen enkele moraliteit hebben en alleen maar bezig zijn met geld verdienen. Ze bekommeren zich niet om het welzijn van mens, dier en natuur. Maar ik ben een optimistisch persoon. Ik houd hoop. Ik zie dat er klimaatbewegingen op gang zijn gekomen van jonge mensen, die zich bijvoorbeeld verenigen in Extinction Rebellion.

Ook in mijn leeftijdsgroep zetten veel mensen zich als vrijwilliger in voor de natuur. Het onderwerp leeft meer dan zo’n vijftien jaar geleden. Logisch, in diezelfde tijd is de natuur ernstig verslechterd. Ik ben drie jaar geleden verhuisd naar een boerengebied in Friesland. Ik zie hier vrijwel geen vogels meer. Het platteland is gewoon dood. Maar gelukkig zijn er steeds meer mensen die de ernst van de zaak inzien.’

‘Zorgen over de natuur heb ik al bijna mijn hele leven. Ik weet nog dat het me op mijn veertiende al verontrustte dat na de oorlog de opkomende industrieën vrijelijk hun afvalstoffen mochten lozen. Het duurde tot diep in de jaren 60 voordat we wetten kregen tegen water-, bodem- en luchtverontreiniging. Dat vond ik onbegrijpelijk.

Ik heb klimaatontwikkelingen mijn hele leven gevolgd en me er altijd druk over gemaakt. Nu ben ik stokoud. Maar als oud-politicus, natuurwetenschapper en schrijver vind ik dat ik mijn kennis moet blijven gebruiken om mensen te waarschuwen. Ga beter met de natuur om! In al het beleid moeten we de natuur weer centraal stellen. Anders redt de mensheid het niet. Ik heb een heleboel achterkleinkinderen en maak me erg ongerust over hun toekomst.’

Hoe komt het dat de mens het zo ver heeft laten komen?

‘Doordat we te erg gericht zijn op eigenbelang: hoe krijg ík het beter? Hoe krijg ík het makkelijker? Hoe word ík rijker? We zijn niet gericht op evenwicht en zorgvuldig natuurbeheer. Wetenschappers weten al heel lang hoe schadelijk dat op den duur voor de mensheid zelf is. Maar pas deze eeuw begint de ernst hiervan tot de bevolking door te dringen.

Nu moeten we durven om besluitvaardig op te treden. Dat zal helemaal niet meevallen. Kijk wat we hebben opgebouwd: over de hele wereld kun je tegenwoordig in elk dorpje een liter olie voor een kleine prijs kopen. Dat is een geweldige verworvenheid. Het is een gigantische taak om dat in enkele tientallen jaren te vervangen door een soortgelijke infrastructuur van duurzame energie. Dat is zeker niet makkelijk, maar het kan wel.’

‘Vroeger heb ik het alarmerende milieurapport van de Club van Rome natuurlijk meegekregen. Maar destijds dacht ik dat “ze” die problemen wel zouden oplossen. Zo ben ik lang blijven denken. Tot ik een keer de Voetafdruktest van het Wereld Natuur Fonds deed. Daaruit bleek dat als iedereen zou leven zoals ik toen, we wel vier aardbollen nodig zouden hebben. Ik moest dus zelf ook iets doen! Ik heb zonnepanelen genomen en ik rij inmiddels elektrisch.

Nadat ik in 2015 met pensioen ging, heb ik me aangesloten bij een club waarmee we elke maandag en vrijdag op het strand van Katwijk plastic afval opruimen. Natuurlijk los je daar het mondiale probleem niet mee op. Maar je laat wel aan anderen zien: er is een probleem en dat moeten we samen aanpakken! Daarnaast heb ik als vrijwilliger voor WWF talloze kinderen lesgegeven over het plastic probleem en hebben we samen zwerfafval opgeruimd. Zo betrek je kinderen actief en laat je zien hoe het anders kan.’

Waarover maakt u zich het meest zorgen?

‘Dat er zoveel mensen zijn die de huidige klimaatproblemen niet serieus nemen. We zagen het met de Provinciale Statenverkiezingen. Blijkbaar waren er een heleboel mensen van overtuigd dat kiezen voor BBB een soort tegenstem was. Maar dan met name een tegenstem die zegt: “Jongens, doe niet zo moeilijk. We kunnen best wel blijven leven zoals we nu doen. Waarom zou ik geen vlees meer mogen eten?!” Het beangstigt me het meest dat het zo moeilijk is om mensen mee te krijgen in de urgentie. We moeten nu noodzakelijke stappen zetten om te zorgen voor een gezondere planeet.’

‘De opwarming van de aarde vind ik erg zorgelijk. Wij gingen vroeger met het gezin weleens op wintersport. Niemand vroeg zich toen af of er genoeg sneeuw zou liggen. Dat is tegenwoordig wel anders. Nu hoor je geregeld dat mensen maar in een heel klein gebied kunnen skiën of langlaufen. En vaak niet eens op natuurlijke, maar op kunstmatig opgespoten sneeuw. Ook de berichten over smeltende ijskappen baren me zorgen. Eigenlijk ben ik me altijd zeer bewust geweest van de zorg voor de natuur. De laatste jaren is dat erg toegenomen door alle berichten die ik daarover via de media tot me krijg.’

Op welke manier hebben die berichten uw levensstijl beïnvloed?

‘Ik ben gek op dieren. Door wat ik inmiddels weet over dierenleed in slachterijen en allerlei ziektes die je kunt oplopen door vlees te eten, heb ik de knop omgezet. Sinds een aantal jaar eet ik vegetarisch. Ik vind duurzaam leven belangrijk. Ik heb vroeger wel auto gereden, maar al tientallen jaren doe ik mijn boodschappen uitsluitend op de fiets. Dan rij ik naar biologische kwekers in de omgeving voor verse en lokale groenten, fruit en aardappelen. Het stuit me tegen de borst dat sommige mensen groente en fruit buiten het seizoen kopen – want dan moet het helemaal uit het buitenland komen. Er is zoveel lekkers in eigen land!

Sommige mensen zijn nu eenmaal onverschillig. Er zijn er ook zoveel die slordig en gemakzuchtig zijn en hun afval zomaar in de natuur gooien. Ze zouden veel vaker teruggefloten moeten worden. Maar ze nemen het niet van je aan. En dat is iets wat mij zorgen baart. Dan denk ik toch wel: waar moet dit naartoe?’