Groene bril: Biodiversiteit begint in je achtertuin

Tekst: Jaap Backx

Wat is het probleem?

Jaar na jaar stijgt het aantal vierkante meters steen in Nederlandse tuinen. Die betegelingsdrift heeft serieuze schaduwkanten, met name in dichtbebouwde gebieden. Verstening veroorzaakt op hete dagen hittestress en bij een flinke regenbui stromen de riolen over. Ook de biodiversiteit neemt af: met de komst van tegels vertrekken vogels, vlinders en andere dieren. Verder blijken mensen met groen in hun woonomgeving zich gezonder te voelen en minder vaak last te hebben van diabetes, depressie en hartziekten.

Hoe erg is het?

Zo’n 42 procent van het Nederlandse tuinoppervlak is verhard. Onderzoeken laten zien dat de negatieve effecten van deze verstening toenemen. Met elke tien procent extra betegeling stijgt de temperatuur in de omgeving met 0,2 graad. Geen fijn vooruitzicht als je bedenkt dat we door klimaatverandering vaker te maken zullen hebben met extreem weer. Ook de cijfers over biodiversiteit zijn zorgwekkend. Zo is de hoeveelheid insecten in Europa de afgelopen dertig jaar met 75 procent afgenomen. Om deze trend te keren is elk stukje groen nodig. En als je al onze tuinen bij elkaar optelt, ontstaat het grootste natuurpark van Nederland.

Wat kun je zelf doen?

Natuurherstel begint in je eigen tuin en de herfst is de perfecte tijd om te gaan planten. Vier tips om een goede groene start te maken.

  • 1

    Tip 1

    Denk voordat je de stenen eruit haalt wel goed na over je wensen en mogelijkheden. Wat voor grond ligt er onder je terras? Hoeveel tijd wil je besteden aan onderhoud? En wat is je budget?

  • 2

    Tip 2

    Je hoeft niet meteen alles aan te pakken. Als eerste stap kun je de tegels van je tuinpad zo’n 5 centimeter uit elkaar leggen en er plantjes tussen zetten. Staat mooi en regenwater kan gemakkelijker de grond in. Wil je een stapje verder? Verwijder dan een hele strook steen. Zo krijg je meer ruimte voor bloemen met nectar voor bijen en vlinders.

  • 3

    Tip 3

    Groen en onderhoudsarm kunnen prima samengaan. Kies wel voor planten die goed tegen droogte kunnen. Een tuin vol rozen en hortensia’s heeft veel meer water én groene vingers nodig dan eentje met inheemse soorten. Op ivn.nl/tuiny-forest vind je informatie over inheemse soorten.

  • 4

    Tip 4

    In een groene tuin krijg je waarschijnlijk te maken met ‘plagen’ als onkruid, slakken en bladluizen. Chemische bestrijdingsmiddelen zijn slecht voor planten, insecten, vlinders en het grondwater. Kies voor biologisch afbreekbare middelen en maak je tuin aantrekkelijk voor natuurlijke vijanden van plaagdieren.

Wat doen we eraan?

Naast méér planten is het belangrijk wát voor planten je in je tuin zet. Wil je echt werk maken van biodiversiteit, kies dan voor inheems. Oftewel: wilde planten die op eigen kracht – dus zonder menselijk ingrijpen - in Nederland zijn beland. Denk bijvoorbeeld aan de lijsterbes, hazelaar, zoete kers, sleedoorn, sint-janskruid en gele dovenetel.

Deze wilde soorten zijn aangepast aan de unieke omstandigheden van onze leefomgeving en zijn daardoor beter bestand tegen ziektes en veranderende weersomstandigheden dan exoten. Ook zijn inheemse planten veel aantrekkelijker als voeding en schuilplaats voor de bijen, vlinders, vogels en bodemdiertjes die hier leven. Met het Tuiny Forest maakt IVN Natuureducatie het mensen makkelijk om voor een inheemse tuin te kiezen. Binnen een halve dag leg je met het pakket een microbos van zes vierkante meter aan. Bestellen kan via ivn.nl/tuiny-forest.

Ook als het gaat om schuttingen is er een wereld te winnen. De Buurjongens – een onderneming die de natuur wil terugbrengen in woonwijken – ontwikkelde een natuurvriendelijke schutting die tuinen met elkaar verbindt. Hierdoor creëer je een groter leefgebied voor egels, padden, vogels en andere tuindieren. Voorbeelden van de Groenschutting vind je op buurjongens.eu.