Elke hap telt Hoe doen zij het
Tekst: Ernest Marx, beeld: Sicco van Grieken
Steeds meer mensen zijn zich ervan bewust dat de keuzes die we dagelijks op ons bord maken, een groot effect hebben op dierenwelzijn, klimaat en biodiversiteit. Dus eten ze vaker vegetarisch of plantaardig. Of kiezen ze voor lokaal geproduceerde ingrediënten. We spraken vier mensen die – professioneel of privé – een stap hebben gezet naar een planeetaardiger eetpatroon.
‘Ik vind het fijn om gezelligheid om me heen te hebben en lekker te koken voor vrienden en familie. En met mijn vrouw probeer ik eens per kwartaal in een sterrenrestaurant te eten. Ik geniet daar erg van en het is ook een belangrijke inspiratiebron voor mijn eigen koken. Een jaar of zes geleden merkte ik dat het verplichte stuk vlees in een zesgangenmenu niet meer mijn favoriet was. Met groente, fruit en andere plantaardige dingen kun je interessantere dingen doen en zijn er zo veel smaken. Daarnaast besloot mijn vrouw drie jaar geleden – deels vanuit duurzaamheidsperspectief – geen vlees meer te eten. Thuis kook ik altijd, dus ik heb de uitdaging aangegrepen om mijn vaardigheden naar een volgend niveau te tillen door vegetarisch nog lekkerder te koken dan ik ooit met vis en vlees heb gedaan.’
Eet je zelf ook uitsluitend vegetarisch?
‘Met vrienden in een restaurant eet ik soms vis of een stukje vlees. Een goed gestoofd stuk sukade of perfect gegaard varkensbuikspek kun je vegetarisch niet reproduceren. Maar ik denk dat vegetarisch eten uiteindelijk lekkerder en gevarieerder is dan vlees. De smaken die je kan maken door groente te barbecueën, ze in te maken of te werken met verse kruiden verbazen me elke keer weer. Als mensen komen eten, kook ik het liefst vegetarisch. Ik vind dat het leukst en het is verrassend. Ik heb stapels kookboeken van chefs van wie ik fan ben. Ik kook ook graag elke dag iets nieuws. Als je vaak genoeg experimenteert, word je steeds beter. Dat wil ik anderen graag meegeven: probeer nieuwe dingen uit, want er zijn zoveel vegetarische opties te ontdekken.’
‘Klanten kunnen via mijn website elke week kiezen uit vier of vijf wisselende, gezonde maaltijden. Die bedenk en test ik zelf. Ik lever geen kant-en-klare maaltijden, maar bezorg alleen alle ingrediënten. Mensen moeten dus zelf koken. De ingrediënten zijn allemaal afkomstig van lokale producenten. Ik ga zelf bij de boeren en tuinders langs om verse producten op te halen, pak de maaltijdtassen in en lever die met het recept hoogstpersoonlijk thuis af. Ik vind duurzaamheid heel belangrijk. Dat werkt in alles door. Zo bied ik elke week twee vegetarische gerechten en een veganmaaltijd aan. De producten komen niet van ver en zijn altijd van het seizoen. En alle zakjes, tassen en kartonnen dozen waarin ik lever, hergebruik ik.’
Wat voor reacties krijg je?
‘Ik heb een vaste klantenkring van zo’n twintig mensen die bijna elke week bestellen. Zij zijn heel enthousiast. Ik vind het echt supertof dat die mensen zo trouw zijn en van de maaltijden genieten. Naast die harde kern wisselt het aantal bestellingen. Op het moment maak ik wekelijks zo’n 35 tassen klaar. Ik lever alleen in Deventer en Apeldoorn. Ik zou het onwijs leuk vinden als ik verder kan groeien en dat ik anderen wellicht kan inspireren om in andere steden een noPeanuts op te zetten. Ik wil de tijd houden om bij producenten langs te gaan en mijn klanten te kunnen blijven stimuleren om gezonder en bewuster te eten met lokale producten.’
‘‘Tweeënhalf jaar geleden stopte ik met vlees eten. Daarvoor was ik al geminderd. Maar hoe bekender de impact van vleesproductie op het klimaat werd, hoe meer het me begon tegen te staan. Ik heb een auto, koop graag nieuwe kleren en heb twee kinderen. Dat is allemaal ook belastend. Om mijn voetafdruk te verkleinen, werd ik vegetariër. Mijn dochter van elf wilde ook stoppen met vlees eten, maar daar had ik twijfels over. Ze groeit hard en is aan de magere kant. Bovendien is ze niet de makkelijkste eter. Zou ze wel genoeg voedingstoffen binnenkrijgen? Dus ik heb soms toch worstjes op tafel gezet, waarvan ze na een tijdje gelukkig weer at. Mijn zoon van dertien is sowieso een echte vleeseter. Ik zorg dat er voor hem een paar keer per week vlees is. De andere dagen heeft hij pech, maar ik kook ook weleens dubbel.’
Bij je dochter twijfelde je of vegetarisch eten wel gezond was. Hoe was dat bij jezelf?
‘Op een gegeven moment voelde ik mij een tijdje niet fit. Mensen in mijn omgeving zeiden: “Maar je eet ook helemaal geen vlees meer. Is dat wel goed?” Toen ging ik twijfelen. Uiteindelijk heb ik een afspraak gemaakt met een diëtist. Van haar kreeg ik verhelderende tips. Ik weet nu hoe ik mijn vegetarische dieet gezond kan aanvullen. Ik slik bijvoorbeeld standaard vitamine B12, want dat mis je als je geen vlees of vis eet. En ik drink af en toe wortelsap voor extra vitamine A. Het advies heeft mij echt geholpen. Het is goed om je eerst een beetje in een vegetarisch eetpatroon te verdiepen voordat je ineens de knop omdraait.’
‘Het viel Adam en mij op dat in supermarkten veel vers-producten uit het buitenland komen. Dat vonden we vreemd. Waarom importeren we, terwijl we in Nederland een van de beste agrarische sectoren ter wereld hebben? Dat blijkt vooral te liggen aan de lage prijs die sommige supermarkten de Nederlandse boer bieden. Als hij niet akkoord gaat, wijkt de supermarkt uit naar het buitenland. Maar producten die van ver komen, zijn vaak minder vers en het transport is vervuilend. Grof gezegd worden Nederlandse consumenten genaaid: we krijgen eten uit het buitenland, terwijl we voor een eerlijke prijs de meest verse en beste producten rechtstreeks bij de boer kunnen kopen. Daar willen wij bij helpen.’
Hoe werkt DeLokaleBoer?
‘Allereerst vul je je postcode in op onze site. Vervolgens krijg je een overzicht van alle boeren in de omgeving die zich bij ons hebben aangesloten. We zijn dit jaar gestart in Noord-Holland. Zodra we daar een goede basis hebben, willen we uitbreiden. Onze focus ligt bij de boeren zelf. Elke boer heeft bij ons een eigen pagina waarop deze zijn of haar verhaal vertelt. Daarbij vinden wij het belangrijk dat boeren duurzaam werken en met respect voor de natuur. Elke boer hanteert bij ons eigen prijzen en is dus de baas over het eigen product. Op de pagina van de boer kun je als klant de gewenste producten in je winkelmandje slepen, online afrekenen en vervolgens de versproducten zelf bij de boer ophalen. Dat contact vinden we erg belangrijk. Doordat de consument zelf bij de boer langsgaat, krijgen klanten er ook meer beleving bij en weten zij precies waar al die verse producten vandaan komen.’
5 tips voor planeetaardiger eten
-
1
Maak het jezelf makkelijk
Wil je overstappen op plantaardiger eten? Dan is minder vlees eten een van de beste dingen die je kunt doen. Je hoeft echt niet in één keer heel je voedingspatroon te veranderen om een positieve bijdrage te leveren. Elke stap – of beter gezegd elke hap – telt. Vaker koken met vleesvervangers is een mooi begin. Maak je pastasaus bijvoorbeeld eens vegetarisch in plaats van met vleesgehakt.
-
2
Kies vaker voor plantaardig
Ben je toe aan een volgende stap in planeetaardig eten? Dan is het goed om te kijken waar je dierlijke producten kunt vervangen door plantaardige bronnen. Zuivel en kaas hebben immers ook een flinke milieu-impact. Ook voor je gezondheid is het gunstig om minder (bewerkt) vlees en meer plantaardig te eten. Je hebt een lager risico op hart- en vaatziekten bij een eetpatroon met minder vlees en méér volkoren graanproducten, peulvruchten, groenten, fruit en noten.
-
3
Laat je inspireren
Als je niet weet hoe of wat je vegetarisch of plantaardig kan koken, leer het dan van de besten. Er zijn veel bekende koks met kookboeken met daarin de heerlijkste gerechten. De ultieme tip: Plenty van Yotam Ottolenghi. Deze Israëlisch-Britse chef-kok geeft in veel van zijn gerechten groente een hoofdrol.
-
4
Verspil minder eten
Als we minder eten weggooien, hoeven we minder te produceren. Dat is beter voor de planeet en je portemonnee. Er zijn talloze manieren om dat voor elkaar te krijgen. Gebruik een weegschaal of maatbeker om af te meten wat je nodig hebt. Vries restjes in of eet ze de volgende dag op. Op voedingscentrum.nl vind je een bewaarwijzer, die per product adviseert. Een ook de site van Samen tegen Voedselverspilling biedt volop info en tips: samentegenvoedselverspilling.nl.
-
5
Koop lokale producten van het seizoen
Lokale producten zijn meestal supervers en doordat er minder transportkilometers gemaakt worden, zijn ze doorgaans minder klimaatbelastend. Kies daarom het liefst voor lokaal en eet met de seizoenen mee. Om het je makkelijk te maken, hebben diverse winkels en andere aanbieders groente-abonnementen of een maaltijdbox met lokale of regionale seizoensproducten. Denk aan Odin, Bio aan huis, Boerschappen en Rechtstreex.